Reka Dunav

Reka Dunav

[Samo registrovani korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]

Dunav (od keltskog “reka”) je najznačajnija i druga najveća reka Evrope, koja teče kroz više zemalja nego bilo koja reka u svetu – Nemačka, Austrija, Slovačka, Mađarska, Hrvatska, Srbija, Rumunija, Bugarska, Ukrajina i Moldavija. Dunav povezuje zemlje Balkana – Balkanskog poluostrva međusobno, kao i sa ostatkom Evrope. Na svom putu od Švarcvalda u Nemačkoj do ušća u Crno More u Rumuniji i Ukrajini, reka Dunav protiče kroz ili pored deset obalskih država, što ga čini najznačajnijom međunarodnom rekom na svetu. Svojim tokom dužine 2857 km, reka Dunav zauzima 33. mesto u svetu i drugo u Evropi. Izvor Dunava je na jugoistočnim padinama Švarcvalda. Najvažnije pritoke Dunava su Drava, Sava i Drina na zapadu, Morava na jugu, Tisa, Tamis, Moriš i Timok na severu i istoku, gde su bile najznačajnije linije komunikacije. Dunavski bazen je stanište preko 2000 biljnih vrsta i više od 5000 životinskih vrsta. Na području toka Dunava živi više od polovine populacije medveda, vuka i risa, kao i značajna ptičja staništa vrsta kao što je Dalmatinski pelikan.

Reku Dunav su na donjem toku u antičkom periodu istorije zvali Istar – Hister, po nazivu koji su mu dali Tračani /drevni Srbi/ iz područja južnog toka Dunava, a preuzeli Grci, ali je drugo ime korišćeno za gornji i srednji tok ove reke. Tračani su ovu reku nazivali Ister – sakupljač oblaka, jer je vazduh u području dunavskih severnih planina i severoistočni vetar skoro uvek pun oblaka zbog prekomerne vlažnosti, što smatraju razlogom stalnih kiša. Tračani na svom maternjem jeziku Danubiusa nazivaju nosiocem oblaka, pošto ova reka teče blizu Trakije i menja ime koje je stanovnicima poznato kao Danubius. Donji tok Dunava, izmedu Gvozdene kapije i Ponta je tokom širenja Rimskog carstva smatran prvenstveno kao prirodna granica koja razdvaja “rimsku zemlju” (Romanum solum) i “varvarsku zemlju” (Barbaricum solum). Shodno zvaničnoj rimskoj ideologiji, dunavski limes oštro razdvaja područja civilizacije i varvarstva, tj postaje severna granica Rimskog carstva. Tokom vladavine rimskog cara Klaudija se ovde prebacuju rimske vojne legije, što predstavlja jednu od mera vojnih reformi. Severno od Dunava, stanovništvo nije rimsko, vec Germansko i Skitsko. Kao odgovor na napade Gota, u vreme vladavine imperatora Dioklecijana i Konstanina započinje velika izgradnja utvrđenja duž Dunavskog limesa, te je od Singidunuma do ušća Dunava izgrađeno oko 160 malih i velikih tvrđava u rimskim provincijama Moesia Prima, Dacia Ripensis, Moesia Secunda i Schytia. Car Justinijan je potpuno utvrdio unutrašnjost Ilirikuma izgradnjom ili obnovom brojnih utvrđenja na obalama reke Istar. Justinijan je stvorio najjaču moguću liniju odbrane od napadača iz cele Evrope, rasporedivši u dunavskim tvrđavama vojne garnizone koji su sprečavali upad na područje carstva.

Deonica Dunavskog limesa duga oko 2000 km od Eininga u Bavarskoj do rečne delte Dunava u Ruminiji prolazi kroz osam današnjih država : Nemačku (Bavaria), Austriju, Slovačku, Madarsku, Hrvatsku, Srbiju, Bugarsku i Rumuniju. Dunavski limes je činio severnu granicu Rimskog carstva od vremena vladavine Imperatora Augusta do 6. veka nove ere. Dunavski limes je bio jedna od najznačajnijih graničnih područja Rimskog carstva, što dokazuje snažno grupisanje vojnih snaga duž njene linije. Postoje stotine rimskih vojnih logora duž toka Dunava, različitih oblika i izgleda. Međutim, na nekadašnjem Dunavskom Limesu se nalaze spomenici u utvrdenja koji su nepoznati ili čak sasvim neispitani. Ada Kale je bilo rečno ostrvo na Dunavu, poznato pod ovim imenom, kojim je ušlo u istoriju, 4 km nizvodno od Tekija, na mestu gde Dunav naglo, skoro pod pravim uglom skreće ka Kladovu. U antičko doba je ovo ostrvo nosilo naziv Saan, a tokom rimske uprave Ducepratum. Bilo je dugačko 1750 metara, široko samo 500 metara i vekovima predstavljalo strateško mesto za koje su se borivi brojni osvajači, u cilju kontrolisanja plovidbe donjim tokom Dunava. Tokom srednjeg veka na Dunavu stalno traju borbe za prevlast, pa se na ostrvu Ada Kale smenjuju Ugari, Turci, Mongoli, Bugari…. U jednom trenutku je despot Stefan Lazarević, kao mađarski vazal, upravljao ostrvom Ada Kale. Princ Eugen Savojski je 1717. godine osvojio ostrvo i tada počinje izgradnja tvrđave Karoline, koja je na srpskoj obali nosila naziv “Fort Elizabet“, po austrijskoj carici, supruzi kralja Mađarske, Karla VI. Turci sve vreme opsedaju tvrđaju i konačno je osvajaju 1738. godine. Zahvaljujući odličnom položaju, stanovništvo ostrva Ada Kale je održavalo bliske trgovačke, švercerske, obaveštajne i druge veze sa obe obale Dunava i zato je svaka vlast na ostrvu davala izvesne carinske i poreske povlastice. Izvozi se ratluk i posetioci dolaze da uživaju u čuvenim slatkišima, kao što su alva, džem od ruša i smokava, nargile… 1963. godine je ostrvo Ada Kale potopljeno, izgradnjom HE Đerdap. Tvrđava na ostrvu AdaKale se rastura, kamen po kamen i prenosi na obližnje ostrvo Šimijan, 18 km nizvodno, gde se delimično obnavlja utvrđenje, kao i groblje. Druge građevine su pre potapanje minirane i srušene, da ne bi ometale plovidbu Dunavom. Stanovnici su se iselilu u Tursku, Jugoslaviju i Rumuniju….

Svojim moćnim plovnim tokom od 2488 km, Dunav povezuje 10 susednih zemalja. Dunav svojih srednjim tokom ulazi u Srbiju na tromeđi Mađarske, Hrvatske i Srbije. U obliku živopisne delte Dunava na području od 5500 km2, reka Dunav se u Rumuniji uliva u Crno More, između Rumunije i Ukrajine. Sliv Dunava je podeljen na tri fizičko-geografske sredine: sliv gornjeg ili alpskog Dunava, sliv srednjeg ili panonskog Dunava i sliv donjeg ili vlaškopontijskog Dunava. Kroz Srbiju Dunav protiče dužinom od 588 km, uz čiju obalu je izgrađena uzbudljiva biciklistička staza, koja privlači bicikliste iz Srbije i čitavog sveta.

Područje Dunava je izraziti vinogradarski region jedinstvenih geograrskih i kulturoloških odlika koje su uslovile odlican ukus i kvalitet vina. Vinogradarstvo u regionu Dunava je staro preko 2000 godina i vina proizvedena u ovom području su bila najcenjenija u Evropi tokom 19. veka. Vinogradi prate posetioce celim tokom Dunava duž Dunavske vinske rute, a probe vina se organizuju u prekrasno uređenim i obnovljenim vinskim podrumima i vinarijama. Mnoge od vinarija Dunavske vinske rute imaju tradiciju dugu više stotina godina. Proslava Međunarodnog Dana Dunava je deo Festivala Blue Week. Blue & Wine Expo Festival se održava u prekrasnom bugarskom gradu Ruse, gde lokalni vinari dunavskog područja predstavljaju svoja vina u divnom zdanju Dohodno. Festival se nastavlja sa paralelnim događajima u Srbiji i Rumuniji. Dok su u Beogradu, posetioci i lokalno stanovništvo uživaju u kajacima na reci, tokom Blue Rowing događaja, srpsko Kladovo i rumunski Drobeta-Turnu Severin se ujedinjavaju u organizaciji Bike Festa, na novoj biciklističkoj turi.

Krajolik i priroda duž toka Dunava u Srbiji varira od nizije do brdovitih predela i divljih kanjona, stvarajući najveličanstvenije prizore. Šume, livade i rečna obala Dunava su staništa mnogih retkih biljnih i životinjskih vrsta. Priroda i ekosistemi područja Dunava omogućavaju dragocene prednosti zaštite i očuvanja prirode, kao i razmenu roba i usluga. Kroz Srbiju, u svom najlepšem delu toka u Đerdapskoj Klisuri, poznatoj i kao Gvozdena Kapija, Dunav predstavlja riznicu tragova prošlih milenijuma i vekova u kulturno-arhitektonskom, kao i u smislu očuvanog biodiverziteta. Dunav je mesto gde su nastajale i opstajale gotovo sve ovdašnje praistorijske civilizacije, koje su ostavile brojna svedočanstva o jednoj od najblistavijih kultura evropske praistorije koja je dominirala srednjom i jugoistočnom Evropom /Donja Branjevina, Vinca, Starčevo, Lepenski Vir, Vlasac../. Začeci prvih evropskih civilizacija su živeli na prostorima Dunava pre 10000 godina, kao i njihovi naslednici, nosioci drugih kultura, ostavivši tragove i neuporedivo istorijsko blago, koje uvek nudi mogućnosti da se, uživajući u raskošnim prirodnim lepotama, zaviri u prošlost. Na delu između Stare Palanke i Rama, Dunav je veoma širok i istočni i severoistočni vetrovi stvaraju velike talase. Na levoj, banatskoj obali Dunava, od davnina postoji skela, koja ulazi u kanal Dunav-Tisa-Dunav (DTD), koji se ovde i završava.

Ponosni smo što smo jedan od osnivača projekta Evropskih kulturnih ruta DCC–a „Rimsko nasleđe i vino“, koji posetiocima pruža različite mogućnosti da otkriju bogato rimsko nasleđa duž Dunava, u turama koje uključuju rimske lokalitete u Srbiji, Hrvatskoj, Rumuniji i Bugarskoj, tokom krstarenja Dunavom na prekrasnom brodu uz uživanje u ukusima i aromama specijalnih vina Dunava. Istražite i proširite svoje znanje o sortama, vrstama i vinskim regionima duž Dunava, tokom male obuke o degustaicji vina dok krstarite rekom. Član našeg tima će vas voditi kroz degustaciju pažljivo odabranih vina koja najbolje iskazuju tradiciju i karakteristike vinskih regiona, grožđa ili vinara duž Dunava. Dunavski centar za kompetenciju (DCC) je udruženje turističkih subjekata za održivi i konkurentni razvoj destinacija Dunava. DCC doprinosi razvoju održivog turizma u Podunavlju kroz zagovaranje na regionalnom, nacionalnom i evropskom nivou, iniciranje i realizaciju relevantnih razvojnih turističkih aktivnosti, turističke usluge marketinga i proizvode visokog kvaliteta i promovisanje zajedničkih interesa članova.

panacomp