Miloje Milojevic

Miloje Milojevic

Miloje Milojević, kompozitor, muzikolog (Beograd, 28. X 1884 — 16. VI 1946). Studirao je na Srpskoj muzickoj skoli u Beogradu (S. Mokranjac, C. Manojlovic) i na Akademiji muzicke umetnosti u Munchenu (F. Klose — kompozicija, R. Mayer-G'schrey — klavir, F. Mottl — dirigovanje). Muzikoloske studije poceo je na univerzitetu u Munchenu (A. Sandberger, T. Kroyer), doktorat muzickih nauka polozio na Karlovom iniverzitetu u Pragu, 1925 (Z. Nejedly, O. Zich). Bio je ucitelj pevanja u gimnaziji, profesor Muzicke skole, asistent i docent za istoriju muzike na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu (1925—39) i profesor Muzicke akademije (1941—46). Organizator Kamernog udruzenja nastavnika Srpske muzicke skole (1911), osnivac i umetnicki rukovodilac univerzitetskog kamernog udruzenja Collegium musicum (1925), dirigent Prvog Beogradskog pevackog drustva i Obilica, muzicki kriticar Politike (1921—41) i Srpskog knjizevnog glasnika (1908—41), pokretac i glavni urednik casopisa Muzika (1928).

Ucenik i idejni poslednik S. Mokranjca, Milojevic je postavio svoje muzicko stvaralastvo na siroku i cvrstu podlogu narodne muzike; u autenticnom folklornom motivu trazi samo inspiraciju za originalno stvaranje u duhu onih ritmickih, melodijskih i psiholoskih osobenosti koje narodna muzika nosi u sebi. Uticaji R. Wagnera i R. Straussa (hromatika i kompoziciona tehnika), francuskog impresionizma (senzibilna atmosfera i harmonski rafinman), moderne ceske muzike i slovenskog ekspresionizma (M. P. Musorgski, I. Stravinski) ucinili su liniju njegovog stvaralackog razvoja vijugavom ali su joj dali sirinu, slozenost i raznolikost. "On je otisao najdalje ka modernom, savremenom usavrsavanju kompozicione tehnike, ka slobodnoj primeni tonskog oblikovanja i sadrzajnoj izrazajnosti u oblasti zvuka. Iako je govorio jasnim evropskim muzickim jezikom, njegova muzika je izraz duha jednog pravog i snaznog srpskog umetnika." I pored toga sto se ogledao u velikim formama, on je ostao majstor malog muzickog oblika, prefinjeno cizeliranog, narocito solo-pesme (na tekstove srpskih, francuskih nemackih i japanskih pesnika), klavirske minijature (u kojima je postavio moderni klavirski stav u Srbiji) i horova, svetovnih i crkvenih. U malim formama postigao je visoki stepen kondezacije zvuka i izraza.

Polazeci sa pozicija idealisticke muzicke estetike Milojevic je kao muzicki kriticar, i pored izvesnih subjektivnih stavova, uspeo da odrzi strogi i objektivni kriterijum i da bude regulator muzickog zivota u prelaznom periodu iz primitive u veci, siri i sveobuhvatniji zamah evropskog karaktera. On nije bio samo pasivni hronicar; uocavao je goruca pitanja i kljucne probleme muzickog zivota i angazovano se borio za njihovo resenje (problemi opere, filharmonije, podizanja operskih kadrova, reforme muzickog skolstva, osnivanje Muzicke akademije). Njegove kritike pisane su literarno, recitim, bujnim, kicenim, romanticarski nadahnutim stilom.

Prvi srpski doktor muzickih nauka, Milojevic je i u oblasti muzikologije zaoravao prve brazde. U slozenoj problematici jugoslovenske muzike on je analizirao estetske principe muzickog nacionalizma, vrsio reviziju vrednosti muzickih stvaralaca u razvojnom toku srpske muzike, zauzimao stavove prema pojavama i pravcima u savremenoj evropskoj muzici, modernom, komparativnom metodom proucavao metricke, ritmicke, melodijske i ekspresivne osobenosti muzickog folklora — pretezno sa makedonskog terena (sa koga je imao 850 melografskih zapisa) — kao i pravoslavnog crkvenog pevanja u odnosu na njegove izvore na istoku.

Metodican i pedantan, obimnog i solidnog strucnog znanja i siroke opste kulture, Milojevic je predavao muzicku sistematiku, slobodnu kompoziciju i istoriju muzike. Kroz njegove klase u Muzickoj skoli, Muzickoj akademiji i na Univerzitetu prosli su skoro svi mladji srpski muzicari.

Muzička enciklopedija