Apatin

Apatin

[Samo registrovani korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]

Apatin (nem. Abthausen) je gradsko naselje u opštini Apatin, u Zapadnobačkom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2011. bilo je 17.411 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 19.320 stanovnika).

Apatin se nalazi u severozapadnom delu Vojvodine i Srbije, na krajnjem zapadu Bačke, na levoj obali Dunava, uz granicu sa Hrvatskom. Od Novog sada je udaljen 100 kilometara, a od Beograda 170 kilometara. U pet naseljenih mesta opštine prema popisu stanovništva iz 2011. godine živi 28.654 stanovnika, dok u samom Apatinu živi 17.352 stanovnika. Apatin je kao i većina drugih mesta u Vojvodini multietnička sredina. U njemu žive pripadnici 24 različite nacije.

Većinsko stanovništvo su Srbi koji čine 61 odsto stanovnika opštine, Mađara i Hrvata ima po 12 odsto, Rumuna tri odsto, dok pripadnici ostalih nacija ne učestvuju sa više od dva odsto u ukupnom broju stanovnika. Apatinska opština sa svojih 333 kvadratna kilometra površine spada u red opština srednje veličine u Vojvodini. Dunav predstavlja zapadnu granicu opštine, na severu i severoistoku opština se graniči sa područjem grada Sombora, a na jugu i jugoistoku sa opštinom Odžaci. Opština obuhvata pet naselja; grad Apatin i sela Svilojevo, Kupusina, Prigrevica i Sonta Apatin je dobro saobraćajno povezan sa svojom okolinom i drugim mestima Vojvodine i Srbije. Regionalnim putem R-101 povezan je sa Somborom na severoistoku i sa graničnim prelazom prema Hrvatskoj kod Bogojeva na jugu, dok je putem preko Prigrevice povezan sa magistralnim putem Sombor - Novi Sad na istoku. Apatin je sa Somborom povezan i železničkom prugom na kojoj se trenutno obavlja samo teretni saobraćaj. Značajna saobraćajnu vezu Apatina je i reka Dunav, kao evropski saobraćajni koridor VII, na kome Apatin ima savremeno pristanište i marinu. Reljef apatinske opštine čine dva osnovna reljefna oblika; lesna terasa koja se prostire u severoistočnom, središnjem i jugoistočnom delu opštine i aluvijalna ravan koja se prostire u zapadnom delu opštine uz Dunav. Prosečna nadmorska visina područja iznosi 85 metara.

Prostor opštine Apatin karakteriše umereno-kontinentalna klima sa specifičnostima nizijske klime. Srednja godišnja temperatura iznosi 10,8o C. Najhladniji mesec je januar, a najtopliji jul. Dunav, njegovi rukavci, brojni ritovi, bujne šume i plodno zemljište, od praistorije su privlačili ljude da se naseljavaju na području Apatina, od Sarmata, preko Kelta, do Gota i drugih starih naroda. U vreme rimske dominacije, tokom I veka, Apatin je bio vojni šanac sa utvrđenjem. U VI veku ga naseljavaju Sloveni, a u IX Mađari. U pisanim dokumentima Apatin se prvi put pominje 1011. godine. Ime je dobio po opatiji Kaločke biskupije. Početkom XV veka bio je u posedu srpskog despota Stefana Lazarevica. Turci su ga osvojili 1541. godine i u njemu ostali do 1682. godine, nakon čega ulazi u sastav Habzburške monarhije. Krajem XVII veka na područje Apatina se doselilo srpsko stanovništvo izbeglo iz Srbije pod vođstvom patrijarha Arsenija Čarnojevića. Sredinom XVIII veka Apatin je postao glavni tranzitni centar doseljavanja nemačkog stanovništva u Vojvodinu, pa je kao takav od Bečkog dvora dobijao posebnu podršku. Nedaleko od pristaništa podignuta je crkva i zasnovan varoški centar sa trgom. Podižu se javne zgrade, škole, ribarske stanice, zanatske radionice i kuće Bečki dvor 1756. gradi pivaru i pecaru, a 1764. veliku tekstilnu radionicu. Apatin je 1760. proglašen za grad sa posebnim statusom. Pun društveni, kulturni, privredni i ekonomski razvoj Apatin je doživeo tokom XIX veka; kada se intenzivno razvija zanatstvo, trgovina, brodogradnja i krajem veka proizvodnja cigle i crepa.


Železnica je u Apatin stigla 1912. kada je izgrađena želežnička pruga do Sombora i Sonte, a 1920. je osnovano brodogradilište. Posle Drugog svetskog rata u Apatinu je došlo deo velikih demografskih promena stanovništva; nemačko stanovništvo se iselilo a u grad se doselilo nekoliko hiljada Srba iz Like u Hrvatskoj. Okosnicu privrednog razvoja Apatina posle Drugog svetskog rata činili su brodogradnja, metalna, prehrambena i tekstilna industrija i poljoprivreda. Sinonim uspešnog poslovanja apatinske privrede danas je Apatinska pivara, osnovana 1756. godine koja je svoju punu razvojnu ekspanziju doživela na razmeđu XX i XXI veka, postajući vodeća srpska pivara i jedna od većih i uspešnijih evropskih pivara. Apatin kao retko koji grad Vojvodine i Srbije ima veoma povoljne uslove za razvoj više vrsta turizma; od nautičkog turizma na Dunavu sa novosagrađenom savremenom marinom i pristanom za putničke brodove, preko turizma posebnih interesa kao što su lov i ribolov na Dunavu, njegovim rukavcima, ritovima i šumama bogatim raznovrsnim ribljim vrstama i niskom i visokom divljači, do zdravstvenog turizma u Banji Junaković u kojoj se leče reumatska, ortopedska i neurolkoška oboljenja i ekoturizma u Specijalnom rezervatu prirode "Gornje Podunavlje" koji se odlikuje izuzetnim bogatstvom flore i faune.

Svi posetioci Apatina uživaće i u obilasku grada i njegove okoline. Mogu da posete i vide brojne znamenitosti, spomenike i više starih građevina, svojevrsnih spomenika podunavske i panonske arhitekture, počev od starog zdanja Apatinske pivare iz 1756. godine i katoličke crkve Uznesenja Marijinog podignute 1798. godine, preko jevrejske sinagoge iz XIX veka i letnjikovca veleposednika Vendl Mora s kraja XIX veka u Sonti, do velelepnog zdanja Gradske kuće podignute 1909. godine i Etno-kuće Margite iz 1929. godine. Pažnju posetilaca Apatina pleni i nesvakidašnje trnovo drvo, staro preko 200 godina, zasađeno na dan početka gradnje crkve Uznesenja Marijinog 15. avgusta 1795. godine. Kulturno i etno nasleđe naroda apatinskog kraja čuvaju Zavičajni muzej Prigrevica i Etno zbirka Kupusina. Posetioci Apatina svakako treba da posete i neku od brojnih zabavno-turističkih i kulturnih manifestacija koje se svake godine organizuju u gradu i na obali Dunava. Početkom jula se održavaju Apatinske ribarske večeri. Tokom pet dana trajanja ove manifestacije organizuje se brojni sadržaji zabavnog i sportskog karaktera, od nadmetanja u kuvanju ribljeg paprikaša i u sportskom ribolovu, do susreta moto-bajkera i muzičkih koncerata. U julu se organizuje i Lička olimpijada - nesvakidašnja smotra starih sportova, narodnih običaja i kulture Ličana, doseljenih u Apatin posle Drugog svetskog rata. Značajnu posećenost imaju i manifestacije kao što su Petrovdanski sabor u Apatinu, Grožđebal u Sonti, te Majske svečanosti i Bele poklade u Prigrevici.

paunpress.