Manastir Manasija - Manastir Resava

Manastir Manasija – Manastir Resava

[Samo registrovani korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]

Manastir Manasija sa crkvom posvećenoj Svetoj Trojici je srpski srednjovekovni manastir koji se nalazi u istočnoj Srbiji, 1 km od Despotovca. Manatir Manasija je smešten u neposrednoj blizini reke Resave, po kojoj, osim imena Manasija, nosi i drugo ime – manastir Resava. Manastir Manasija je jedan od najznačajnijih spomenika srpske srednjovekovne kulture i stilski pripada takozvanoj “moravskoj školi”.

Manastir Manasiju je od 1407. do 1418. godine podigao despot Stefan Lazarević – Visoki, gde je i sahranjen 1427. godine. Ratnik po dužnosti, viteški obučavan i vešt u komandovanju, diplomata, po opredeljenju pesnik, širokog obrazovanja, Despot Stefan Lazarević je bio jedan od najuglednijih od dvadesetčetvorice vitezova /ritera/ Zmajevog reda, veoma poštovan i uvažen među evropskom vlastelom. Posedovao je ogromnu biblioteku u kojoj je, osim slovenskih i poučnih tekstova, bilo filozofskih spisa i knjiga iz istorije i poezije na grčkom i latinskom. Stefan Lazarevic je bio plodan književnik, prevodilac i umetnik. Njegova dela su “Zakon o rudnicima”, “Pohvalno slovo Knezu Lazaru” iz 1403. godine i natpis na mermernom stubu na Gazimestanu, a najznačajniji književni rad je poetska poruka “Slovo ljubve” iz 1409. godine, koji je jedan od najlepših tekstova srpske književnosti. Odmah posle osnivanja, Manastir Manasija je okupio brojne pismene i obrazovane ljude, te je postao značajni kulturni centar srpske despotovine, čiji je literarni i prepisivački rad uticao na književnost čitavog pravoslavnog Balkana. “Resavska škola” manastira Manasije je po svojim prevodima i rukopisanim prepisima bila čuvena i posle pada srpske despotovine, kroz ceo 15. i 16. vek. Najpoznatiji pisac koji je radio u Manastiru Manasija je Konstantin Filozof, pisac biografije Despota Stefana.

Manastirska celina Manasije – Resave se sastoji iz crkve, velike trpezarije ili takozvane „škole” /koja se, teško oštećena, nalazi južno od crkve/, tvrđave sa 11 kula, od kojih je najveća „Despotova kula” /severno od crkve/. Manastirska crkva Manasije – Resave, posvećena Svetoj Trojici, je druga po veličini među srpskim srednjovekovnim manastirima, posle manastira Visokih Dečana.

Svojim duhovnim i simboličnim značajem i položajem manastirskog monaštva, crkva Svete Trojice manastira Manasije ima centralno ostvarenje. Kule manastira Manasija su svojim odbrambenim i arhitektonskim odlikama istovetne i sve imaju prizemlje, šest spratova i stazu sa zupcima, a povezuju ih asivni zidovi – bedemi. Bez obzira na duhovni značaj i zaštićenost kulama, manastir Manasija je više puta pustošen, paljen, pljačkan i razaran tokom viševekovne turske vladavine. Sa crkve Svete Trojice manastira Manasije je bio skinut olovni krov, pa je više od jednog veka građevina prokišnjavala i veći deo fresaka je nepovratno propalo. Zapadni deo crkve manastira Manasija, takozvana „priprata” je prilikom jedne eksplozije baruta u 17. veku, tokom austrijske okupacije teško oštećena, pa je današnja priprata većim delom naknadno dozidana. Srećom, u tom delu crkve očuvan je prekrasan originalni pod u mozaiku, koji je rađen od krupnog raznobojnog kamena. Iako pod uticajem čitavog kompleksa, crkva Svete Trojice manastira Manasije se u dekorativnim elementima izdvaja od ostalog dela preovladavajućeg “moravskog stila” gradnje. Fasade manastira Manasija su pokrivene tesanikom i tankim slojem maltera u ljupkom odnosu, koje se, svojom jednostavnošcu, značajno razlikuju od srpskih svetinja građenih u to vreme. Samo stubići sa oblim završecima i prozori sa originalnim prelomljenim lukovima ukrašavaju ravne zidove. Ovim načinom je manastirsko zdanje ujedinilo obeležja građevina dinastije Nemanjića i nove dinastije koju je započeo otac Stefana Lazarevića, Knez Lazar. Krajem devetnaestog veka preduzimljivo monaštvo manastira Manasije – Resave počinje obnovu, te je 1845. godine izvršena prva restauracija fresaka, potpomognuta od srpske države.

Iako teško oštećen, živopis Manastira Manasija spada u red najvećih dometa srednjovekovnog slikarstva. Od očuvanih fresaka manastira Manasije, pažnju najpre zaslužuje kritorska kompozicija na zapadnom zidu glavnog dela crkve, na kojoj je sačuvan portret despota Stefana – visok riđokosi vladar, obučen u svečanu odoru ukrašenu belim dvoglavim orlom, koji drži model svoje zadužbine i osnivačku povelju, a kruniše ga Hrist i anđeli ga darivaju mačem. Na južnom i severnom zidu /u pevnicama/ manastira Manasije su očuvani veličanstveni likovi svetih ratnika, oslikani u svojim svečanim vojnim odorama. U gornjim zonama pevnica naslikane su scene iz života Gospoda Hrista i ilustrovane Njegove priče iz Jevanđelja. U glavnom kubetu manastira Manasije su predstavljeni starozavetni proroci. U oltaru je naslikano Pričešće apostola i Povorka svetih otaca, među kojima je /poslednji u redu prema severu/ prvi srpski arhiepiskop – Sveti Sava. Na stubovima manastira Manasija su dobro očuvani medaljoni sa poprsjima svetitelja, kao lik svetog arhanđela Mihajla /na južnom/ i svetog Petra Aleksandrijskog /na severnom stubu/. Manastir Manasija je takođe poznat po izvanrednim prikazima poprsja svetaca u medaljonima, izatkanim u duginim bojama. Umetnik-freskopisac manastira Manasije – Resave je uspešno vodio računa o prostoru, njegove figure su pravilno antički proporcionalne, prirodnih pokreta, dok sklad između zlatnih i plavih površina čini jedinstvenu svetlost.

panacomp.net/